Nếu có một điều được coi là một sự đồng thuận hợp lệ trong thổ ngữ học tiếng Hindi, thì đó là nó có thể được chia thành hai nhóm phương ngữ: Tây và Đông Hindi.[3] Tây Hindi phát triển từ dạng Apabhramsa của Shauraseni Prakrit, Đông Hindi thì từ Ardhamagadhi.[3]

Nhóm ngôn ngữ Hindi Tây. Theo chiều kim đồng hồ từ trên xuống: Hindustan, Kannauji, Bundeli, Braj, Haryana.
Nhóm ngôn ngữ Hindi Đông không được hiển thị riêng lẻ. Nó bao gồm tiếng Awadh ở phía bắc (về phía đông của tiếng Hindustan và Kannauji); Bagheli ở trung tâm (về phía đông của tiếng Bundeli) và tiếng Chhattisgarh (về phía đông nam của tiếng Bundeli).

1. Tây Hindi
   • Braj Bhasha (21 triệu người) được nói ở mạn tây Uttar Pradesh và các huyện lân cận của Rajasthan và Haryana.
   • Tiếng Haryana (8 triệu người) được nói ở Chandigarh, Haryana và là một ngôn ngữ thiểu số ở Punjab và Delhi.
   • Tiếng Bundeli (3 triệu người) được nói ở tây nam Uttar Pradesh và tây-trung Madhya Pradesh.
   • Tiếng Kannauji (9,5 triệu người) được nói ở tây-trung Uttar Pradesh.
   • Tiếng Hindustan (312 triệu người) bao gồm phương ngữ uy tín Khariboli (và các dạng chuẩn tiếng Hindi và tiếng Urdu), được nói ở mạn tây Uttar Pradesh và Delhi.
2. Đông Hindi
   • Tiếng Awadh (38 triệu người) được nói ở mạn bắc và bắc trung Uttar Pradesh cũng như Caribe, Fiji, Mauritius và Nam Phi.
   • Tiếng Bagheli (8 triệu người) được nói ở phía bắc-trung Madhya Pradesh và đông-nam Uttar Pradesh.
   • Tiếng Chhattisgarh (13 triệu người) được nói ở đông nam Madhya Pradesh và miền bắc và miền trung Chhattisgarh.

Phân tích này loại trừ những dạng ngôn ngữ đôi khi được yêu cầu cho tiếng Hindi vì lý do văn hóa, chẳng hạn như Bihar, Rajasthan và Pahar.[3] Tiếng Bhojpur được phân loại thuộc nhóm ngôn ngữ Bihar mặc dù từ lâu nó đã được coi là một ngôn ngữ Hindi.

Tiếng Digan, tiếng Domari, tiếng Lomavren và tiếng Seb Seliyer (hoặc chí ít là tổ tiên của chúng) dường như là ngôn ngữ của Vùng Trung tâm di chuyển đến Trung Đông và Châu Âu 500-1000 TCN trong ba làn sóng khác nhau. Tiếng Parya là một ngôn ngữ khu vực trung tâm tại Trung Á.

Đối với nhóm Hindi Tây, Ethnologue thêm tiếng Sansi, tiếng Powar, tiếng Chamari (một ngôn ngữ giả), tiếng Bhaya, tiếng Gowli (không phải là một ngôn ngữ riêng rẽ) và tiếng Ghera.